โครงสร้างพื้นฐานที่จะมายกระดับการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ให้มีความน่าเชื่อถือ — “แพลตฟอร์ม Integrated Document Signing Platform (IDSP)”

สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ หรือ ETDA เดินหน้าผลักดันการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ของนิติบุคคล โดยส่งเสริมให้มีแพลตฟอร์มสนับสนุนการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ (Integrated Document Signing Platform: IDSP) ที่ยกระดับการให้บริการที่มีความน่าเชื่อถือ โปร่งใส ตรวจสอบได้ และสอดคล้องกับกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

แพลตฟอร์ม IDSP คืออะไร



แพลตฟอร์ม Integrated Document Signing Platform (IDSP) เป็นแพลตฟอร์มที่มีการเชื่อมโยงกระบวนการหลักที่จำเป็น เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือในการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ผ่านแพลตฟอร์ม IDSP มีแนวคิดเบื้องต้น ดังนี้

1. แพลตฟอร์ม IDSP มีกลไกให้ผู้ใช้งานสร้างบัญชีนิติบุคคล (Business Profile) โดยกรอกข้อมูลนิติบุคคลและรายชื่อผู้มีอำนาจของนิติบุคคล และแพลตฟอร์ม IDSP จะตรวจสอบข้อมูลนิติบุคคลและรายชื่อผู้มีอำนาจของนิติบุคคลกับหน่วยงานกำกับดูแล เช่น นิติบุคคลประเภทบริษัทหรือห้างหุ้นส่วน จะตรวจสอบข้อมูลนิติบุคคลผ่านบริการเชื่อมโยงข้อมูลธุรกิจ (Business Data Exchange: BDEX) ของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า (Department of Business Development: DBD) รวมถึงแพลตฟอร์ม IDSP จะให้ผู้มีอำนาจของนิติบุคคลยืนยันตัวตนด้วย Digital ID บุคคลธรรมดา


2. แพลตฟอร์ม IDSP มีกลไกให้ผู้ใช้งานนำเข้าไฟล์หรือสร้างเอกสารที่ต้องการลงลายมือชื่อ เช่น แบบคำขออนุญาต แบบคำขอทำธุรกรรมนิติบุคคล เอกสารสัญญา หนังสือมอบอำนาจ (ถ้ามี)


3. แพลตฟอร์ม IDSP มีกลไกให้ผู้ใช้งาน (ผู้มีอำนาจของนิติบุคคล และผู้รับมอบอำนาจ (ถ้ามี)) ลงลายมือชื่อดิจิทัล (digital signing) บนเอกสารที่ต้องการลงลายมือชื่อ ทั้งนี้ แพลตฟอร์ม IDSP จะเชื่อมต่อ (integrate) กับบริการต่าง ๆ เพื่อสนับสนุนให้เอกสารที่ลงลายมือชื่อในนามนิติบุคคลมีความน่าเชื่อถือ ได้แก่
   • การยืนยันตัวบุคคล ด้วย Digital ID ของผู้มีอำนาจของนิติบุคคล และผู้รับมอบอำนาจ (ถ้ามี)
   • การตรวจสอบข้อมูลนิติบุคคล (ความมีอยู่จริงของนิติบุคคล สถานะการดำเนินการอยู่ของนิติบุคคล และความสอดคล้องของรายชื่อผู้มีอำนาจของนิติบุคคลตามที่จดทะเบียน)
   • การลงลายมือชื่อและการลงตราประทับนิติบุคคล (ถ้ามี) ด้วยการใช้ลายมือชื่อดิจิทัล จากผู้ให้บริการออกใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ (Certificate Authority: CA)
   • การจัดทำหนังสือมอบอำนาจอิเล็กทรอนิกส์
   • การเสียอากรแสตมป์เป็นตัวเงินสำหรับตราสารอิเล็กทรอนิกส์ (e-Stamp Duty) ของกรมสรรพากร
4. แพลตฟอร์ม IDSP มีกลไกให้หน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคลตรวจสอบเอกสารที่ลงลายมือชื่อดิจิทัล พร้อมองค์ประกอบความน่าเชื่อถืออื่น ๆ
   • แพลตฟอร์ม IDSP อาจมีกลไกให้ผู้ใช้งานนำออกข้อมูลข้างต้นส่งให้หน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคลตรวจสอบ หรือ
   • แพลตฟอร์ม IDSP อาจเชื่อมต่อกับแพลตฟอร์มของหน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคลผ่าน API เพื่อนำส่งข้อมูลข้างต้นไปตรวจสอบโดยตรง

ทั้งนี้ เอกสารที่ลงลายมือชื่อแล้ว พร้อมองค์ประกอบความน่าเชื่อถืออื่น ๆ จะเรียกรวมกันว่า หลักฐานการประมวลผล ทั้งนี้ ในการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถทำงานร่วมกันได้นั้น หน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคลควรสามารถตรวจสอบหลักฐานการประมวลผลที่ได้รับจากแพลตฟอร์ม IDSP ใด ๆ ก็ตาม ด้วยวิธีการเดียวกัน (Interoperable Verification) ดังนั้น ทุกแพลตฟอร์ม IDSP ต้องมีรายการข้อมูลในหลักฐานการประมวลผลที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน ซึ่ง สพธอ. จะออกแบบรายการข้อมูลที่เป็นมาตรฐานของหลักฐานการประมวลผล โดยมีแนวคิดเบื้องต้น ดังนี้

รายการข้อมูลในหลักฐานการประมวลผลของแพลตฟอร์ม IDSP

หลักฐานการประมวลผล คือ ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์เกี่ยวกับการยืนยันตัวตนบุคคล การแสดงเจตนาในการทำธุรกรรม และการตรวจสอบข้อมูลนิติบุคคลและข้อมูลอื่น ๆ ที่แพลตฟอร์ม IDSP ได้ประมวลผล ทั้งจากข้อมูลภายในแพลตฟอร์ม IDSP เองหรือข้อมูลจากแพลตฟอร์มอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ผู้มาทำธุรกรรมนิติบุคคลนำไปใช้ประกอบการทำธุรกรรมกับหน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคล

โดยหลักฐานการประมวลผลจากแพลตฟอร์ม IDSP จะมีองค์ประกอบ ดังนี้

1. ข้อมูลการลงลายมือชื่อแสดงเจตนาในเอกสารการทำธุรกรรม
2. ข้อมูลการลงลายมือชื่อแสดงเจตนาในเอกสารมอบอำนาจ (ถ้ามี)
3. ข้อมูลผลการยืนยันตัวตนบุคคล (assertion) จาก IdP
4. ข้อมูลแสดงว่านิติบุคคลมีอยู่จริงและดำเนินการอยู่
5. ข้อมูลแสดงการเป็นผู้มีอำนาจของนิติบุคคล

การทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ผ่านแพลตฟอร์ม IDSP สามารถรองรับได้ทั้ง กรณีผู้มีอำนาจของนิติบุคคลไปทำธุรกรรมแทนนิติบุคคล และ กรณีผู้รับมอบอำนาจใช้ทำธุรกรรมแทนผู้มีอำนาจของนิติบุคคล โดยทั้ง 2 กรณีมีหลักฐานประมวลผล ซึ่งมีองค์ประกอบ ดังนี้
 

1. หลักฐานการประมวลผลและรายการข้อมูล ในกรณีที่ผู้มีอำนาจของนิติบุคคลไปทำธุรกรรมแทนนิติบุคคล


2. หลักฐานการประมวลผลและรายการข้อมูล ในกรณีที่ผู้รับมอบอำนาจใช้ทำธุรกรรมแทนผู้มีอำนาจของนิติบุคคล

ประโยชน์ที่ได้รับจากการใช้แพลตฟอร์ม IDSP

การนำแพลตฟอร์ม IDSP ไปใช้ในการทำธุรกรรมนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ จะช่วยยกระดับความน่าเชื่อถือและประสิทธิภาพในการดำเนินงานของหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน เนื่องจากแพลตฟอร์ม IDSP สามารถรับรองความสมบูรณ์ของเอกสารการทำธุรกรรม พร้อมทั้งรวบรวมหลักฐานการประมวลผลข้อมูล ทำให้เอกสารและข้อมูลที่ได้รับจากแพลตฟอร์ม IDSP สามารถนำมาตรวจสอบได้โดยหน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคล ว่าเอกสารการทำธุรกรรมไม่ถูกแก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงหลังจากมีการลงลายมือชื่อดิจิทัล โดยประโยชน์ที่สำคัญจากการใช้แพลตฟอร์ม IDSP ได้แก่
 

• ป้องกันการแอบอ้างตัวตนในการทำธุรกรรม ผ่านการยืนยันตัวตนผู้ทำธุรกรรมด้วย Digital ID ที่น่าเชื่อถือ ก่อนการลงลายมือชื่อในเอกสารการทำธุรกรรม
• ป้องกันการปลอมแปลงเอกสารการทำธุรกรรม ด้วยการใช้ลายมือชื่อดิจิทัลในการลงลายมือชื่อในเอกสารการทำธุรกรรม ทำให้สามารถตรวจพบได้เมื่อมีเกิดการเปลี่ยนแปลงของเนื้อหาในเอกสารหลังจากลงลายมือชื่อแล้ว
• ลดขั้นตอนและภาระการตรวจสอบเอกสารโดยเจ้าหน้าที่ (manual check) เนื่องจากแพลตฟอร์ม IDSP ได้รวบรวมและตรวจสอบเอกสารที่ลงลายมือชื่อ พร้อมองค์ประกอบความน่าเชื่อถืออื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกรรมนิติบุคคลไว้แล้ว จึงช่วยสร้างความน่าเชื่อถือและลดภาระการตรวจสอบการทำธุรกรรมโดยเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานที่ให้บริการนิติบุคคลได้