Digital Law

• 10 เม.ย. 58
• 1210
• Share

  • 
  • 
  • 

งานประชุมเชิงปฏิบัติการ Workshop on the UN Electronic Communications Convention: a legal tool to promote cross-border electronic commerce

สาระสำคัญงานประชุมเชิงปฏิบัติการ 
Workshop on the UN Electronic Communications Convention : a legal tool to promote cross-border electronic commerce

สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) (ETDA) ร่วมกับคณะกรรมาธิการกฎหมายการค้าระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติ (UNCITRAL) และคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียแปซิฟิก (ESCAP) จัดงาน Workshop on the UN Electronic Communications Convention: a legal tool to promote cross-border electronic commerce เมื่อวันที่ ๓ เมษายน ๒๕๕๘ ณ ห้องประชุมสหประชาชติ (UNCC) กรุงเทพมหานคร เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับมาตรการทางกฎหมายที่สนับสนุนและส่งเสริมการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ข้ามพรมแดนตามอนุสัญญาว่าด้วยการใช้การติดต่อสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ในสัญญาระหว่างประเทศที่กำหนดขึ้นโดยองค์การสหประชาชาติ (United Nations Convention on The Use of Electronic Communications in International Contracts หรือ UN e-Communications Convention) (Convention) และแลกเปลี่ยนมุมมองความคิดเห็นระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนเกี่ยวกับประเด็นดังกล่าวทั้งไทยและต่างประเทศ

โดยในที่ประชุมได้มีการพูดคุยหัวข้อ ดังนี้

1. แนวคิด หลักการพื้นฐานเพื่อรองรับอนุสัญญาว่าด้วยการใช้การติดต่อสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ในสัญญาระหว่างประเทศที่กำหนดขึ้นโดยองค์การสหประชาชาติ (United Nations Convention on The Use of Electronic Communications in International Contracts หรือ UN e-Communications Convention) (Convention) ซึ่งมีเจตนารมณ์เพื่อรองรับการทำการค้าระหว่างประเทศด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ และเพื่อเสริมหลักการทางกฎหมายด้านการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ที่มีการกำหนดไว้ในกฎหมายแม่แบบ (Model Law) ให้ครอบคลุมถึงการทำสัญญาในทางระหว่างประเทศมากยิ่งขึ้น
2. ประสบการณ์ประเทศอื่น ๆ ในการตรากฎหมายธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์เพื่อรองรับ Convention
3. การเตรียมความพร้อมของไทย เพื่อรองรับการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ข้ามพรมแดน

• Mr. Luca Castellani เลขาธิการคณะกรรมาธิการกฎหมายการค้าระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติช (UNCITRAL)  เอกสารประกอบ  
• Dr. Hong Xue ผู้อำนวยการ Institute for Internet Policy & Law (IIPL) แห่ง Beijing Normal University  เอกสารประกอบ
• Ms. Nguyen Dieu Huong กองความร่วมมือระหว่างประเทศ แห่ง Vietnam E-Commerce and Information Technology Agency (VECITA)  เอกสารประกอบ  

• นางสุรางคณา  วายุภาพ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน)  เอกสารประกอบ  
• นายชวลิต  อัตถศาสตร์ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ  (ด้านนิติศาสตร์) สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน)  เอกสารประกอบ  
• ดร.ทวีลาภ ฤทธาภิรมย์ กรรมการผู้ช่วยผู้จัดการใหญ่ ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)  เอกสารประกอบ  

• Mr. Luca Castellani เลขาธิการคณะกรรมาธิการกฎหมายการค้าระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติ  (UNCITRAL)
• Mr. Yann Duval หัวหน้าส่วนงานการอำนวยความสะดวกด้านการค้า ฝ่ายการค้าและการลงทุน คณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียแปซิฟิก (ESCAP)
• Mr. Francis Lopez ประธานบริษัท InterCommerce Network Service และประธานกรรมการ PAA
• ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฐ์  วิศิษฐ์สรอรรถ ผู้ตรวจราชการกระทรวง สำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงยุติธรรม และประธานคณะอนุกรรมการนโยบายกฎหมาย คณะกรรมการธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์

สรุปสาระสำคัญโดยสังเขป ดังนี้

1. บทบาทของคณะกรรมาธิการกฎหมายการค้าระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติ (UNCITRAL) คือ การพัฒนากฎหมายระหว่างประเทศ ทั้งจัดทำ Model Laws (กฎหมายแม่แบบ) Convention (อนุสัญญา) โดยอนุสัญญาระหว่างประเทศต้องมีความสอดคล้องและเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน (uniformity) เพื่อสนับสนุนการค้าข้ามพรมแดน
2. Convention จะมีประสิทธิภาพได้ต่อเมื่อมีการรับไปปรับใช้ในทุกประเทศ เพื่อสนับสนุน e-Commerce โดยเฉพาะ B2B หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงต้องสนับสนุนและมีความเป็นเอกภาพ (ทางกฎหมาย)
3. ในบางประเทศแม้ไม่ได้ลงนามให้สัตยาบันใน Convention แต่ก็มีการเปลี่ยนแปลงกฎหมายประเทศตนเพื่อให้สอดคล้องกับ Convention นี้ ดังนั้น ณ ปัจจุบันนี้ Convention นี้ ถือเป็นมาตราฐานโลกสำหรับ e-Commerce

1. วางแผนและเตรียมความพร้อมหลายด้าน ทั้งการปรับปรุงกฎหมายอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาถึงห้าปี และพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานควบคู่ไปด้วย  ภาครัฐ ภาคเอกชนต่างให้ความร่วมมือและสนันสนุนอย่างเต็มที่
2. เป้าหมายการพัฒนากฎหมายของจีน เพื่อรองรับ Convention สรุปได้ดังนี้ 
   •  กฎหมายต้องยืดหยุ่นสอดคล้องกับเทคโนโลยีใหม่ มีความชัดเจนไม่ขัดแย้งกัน และไม่กีดกันการประกอบธุรกิจอื่น
   • ต้องสนับสนุนการไหลเวียนของข้อมูล เพื่อแชร์และเชื่อมโยงข้อมูลถึงกัน
   • ต้องมีโครงสร้างพื้นฐานที่พร้อมรองรับธุรกิจ e-Commerce
   • รัฐบาลต้องเข้ามาเกี่ยวข้อง อย่างน้อยเพื่อสนับสนุนและกำหนดแนวทางเศรษฐกิจโดยต้องร่วมมือกับผู้มีส่วนร่วมในหลากหลายสาขา และรัฐบาลต้องสนับสนุนด้านต่าง ๆ เช่น ภาษี เป็นต้น

1. จากผลสำรวจประชากรในเวียดนามถึง 80% ทำธุรกิจผ่านทางอีเมล แต่ 70% ยังคงลงนามสัญญาผ่านทางกระดาษ
2. อยู่ในระหว่างการแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย โดยเพิ่มเติมหลักเกณฑ์เพื่อรองรับ e-Commerce ตามกรอบ Convention และมุ่งหมายที่จะนำ Convention ไปปรับใช้เรื่อง e-Contract ซึ่งยังอยู่ในช่วงระยะเริ่มต้น
3. แต่บางมาตราอยู่ระหว่างแก้ไขซึ่งต้องใช้เวลา เช่น ประเด็นกฎหมายเรื่องการทำสัญญา เนื่องจากมีความขัดกับกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของเวียดนามเอง ประเด็นภาษา    
4. ปัญหาเรื่องการเข้าร่วม Convention มีดังนี้ 
   • ไม่มีทรัพยากรบุคคลที่เพียงพอ ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจ e-Contract ยังน้อย
   • ประสบการณ์ในการจัดการข้อพิพาทที่ยังไม่เพียงพอ
   • Convention ขัดแย้งกับกฎหมายในประเทศ

1. มุมของการเตรียมความพร้อมของไทย ในการรองรับ Digital Economy โดยการจัดทำชุดกฎหมายเพื่อสนับสนุนนโยบายเศรษฐกิจดิจิทัล ซึ่งการปรับแก้กฎหมายธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ ก็เป็นหนึ่งมาตรการทางกฎหมายที่รองรับการดำเนินงานเรื่องนี้
2. มุมของทนายความผู้ปรับใช้กฎหมาย เห็นถึงความก้าวหน้าของมาตรการทางกฎหมายของประเทศไทย จากเดิมที่ไม่รองรับการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ ทำให้การทำสัญญาทาง Telex (โทรพิมพ์) ซึ่งในสมัยนั้นศาลไม่ถือว่าเป็นการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ ไม่มีผลทางกฎหมาย ต่อมาภายหลังจากที่กฎหมายธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ได้มีผลบังคับใช้แล้ว ศาลฎีกาได้มีคำพิพากษาฎีกาในปี พ.ศ. 2556 ที่รับรองความมีผลทางกฎหมายของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นและก้าวสำคัญอันช่วยผู้ใช้งานมีความมั่นใจมากยิ่งขึ้น
3. มุมของภาคธนาคาร หนึ่งในข้อติดขัดของการบังคับใช้กฎหมายธุรกรรมฯ ได้แก่ การที่หน่วยงานยังต้องเก็บเอกสารกระดาษควบคู่ไปกับการทำเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ด้วย เนื่องจาก ความไม่มั่นใจและไม่เข้าใจในกฎหมาย ดังนั้น จึงต้องการให้กฎหมายธุรกรรมฯ มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ไม่เป็นอุปสรรคต่อการใช้งาน
4. แม้ว่าปัจจุบันประเทศไทยยังไมได้ลงนามให้สัตยาบัน Convention ก็ตาม แต่กฎหมายธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ก็ได้รับรองหลักเกณฑ์ของทั้ง UNCITRAL Model Law on e-Commerce และ UNCITRAL Model Law on e-Signature รวมทั้ง ร่าง พ.ร.บ. ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ก็ได้ปรับแก้กฎหมายเพื่อรองรับ Convention อยู่แล้ว
5. ประเด็นอื่น ๆ ที่ต้องให้ความสนใจ เช่น เรื่อง Bitcoin และ Uber App เป็นต้น ซึ่งเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นตามการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี
6. ทั้งนี้ การได้เห็นความตั้งใจที่จะร่วมกันทำงานของภาครัฐและเอกชน ถือเป็นสัญญาณที่ดีในการส่งเสริมให้การทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ของประเทศไทยประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้